Instytut Pamięci Narodowej Biuro Poszukiwań i Identyfikacji Uroczystości pogrzebowe ppor. Henryka Wieliczki ps. Lufa – Lublin, 29 czerwca 2022 - Aktualności -

29 czerwca 2022 roku w Lublinie odbył się uroczysty pogrzeb Henryka Wieliczki „Lufy” –  Żołnierza Wyklętego, jednego z najlepszych dowódców walczących z komunistami na terenie Wileńszczyzny, Warmii i Pomorza. Dowodził 4. Kadrowym Szwadronem 5. Brygady Wileńskiej AK, został zamordowany 14 marca 1949 r. w więzieniu za Zamku w Lublinie. Jego szczątki odnaleziono w 2021 roku na cmentarzu przy ul. Unickiej w Lublinie, w czasie prac prowadzonych przez zespół Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN.

W uroczystości pożegnania bohatera wzięli udział zastępcy prezesa IPN – dr hab. Karol Polejowski oraz dr hab. Krzysztof Szwagrzyk.

Ceremonię pogrzebową rozpoczęła Msza św. w intencji Henryka Wieliczki „Lufy” w Kościele Garnizonowym w Lublinie. Po Eucharystii kondukt pogrzebowy ulicami Lublina odprowadził doczesne szczątki Żołnierza Niezłomnego na cmentarz przy ul. Lipowej w Lublinie.

Pogrzeb Henryka Wieliczki zorganizowało Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Lublinie.

Ppor. Henryk Wieliczko „Lufa”, s. Bolesława i Jadwigi z domu Grochowskiej, ur. 18 sierpnia 1926 roku w Wilnie. Od czerwca 1943 r. był żołnierzem AK w Obwodzie Postawskim. We wrześniu 1943 r. dołączył do oddziału kapitana Wincentego Mroczkowskiego „Zapory”, pozostałego po rozbitym przez partyzantkę sowiecką oddziale AK porucznika Antoniego Burzyńskiego „Kmicica”. Po utworzeniu jesienią 1943 roku 5. Brygady Wileńskiej AK wstąpił w jej szeregi, uczestnicząc w najważniejszych bitwach: z Niemcami – 31 stycznia 1944 r. pod Worzianami, oraz z partyzantką sowiecką – 2 lutego 1944 r. pod Radziszunami. Po rozwiązaniu brygady 23 lipca 1944 r. pod Porzeczem na Grodzieńszczyźnie, usiłował przedostać się do Puszczy Augustowskiej, gdzie dowódca – major Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka” – wyznaczył koncentrację. „Ogarnięty” przez wojska sowieckie został przymusowo wcielony do ludowego wojska Polskiego – do 6. batalionu zapasowego Wojska Polskiego w Dojlidach koło Białegostoku. Zdezerterował z niego w październiku 1944 r. i z powrotem dołączył do oddziału majora „Łupaszki”.

Jego bardzo duże doświadczenie bojowe sprawiło, iż wiosną 1945 r. w ramach odtwarzanej na Białostocczyźnie 5. Brygady Wileńskiej AK objął stanowisko zastępcy dowódcy 4. szwadronu, zyskując w toku walk pełne uznanie swoich przełożonych. Wyrazem tego był awans do stopnia wachmistrza, a później podporucznika czasu wojny, jak również wniosek z 15 sierpnia 1945 r. o odznaczenie Krzyżem Walecznych, złożony przez majora „Łupaszkę” z następującym uzasadnieniem: „W każdej akcji świeci przykładem odwagi i bohaterstwa żołnierzom”.

Po kolejnej demobilizacji brygady, we wrześniu 1945 r., kontynuował działalność w szeregach patroli dywersyjnych na Pomorzu. Z rozkazu „Łupaszki” ściągał zdemobilizowanych żołnierzy do miejsca formowania brygady w okolicach Sztumu. Był dowódcą pierwszego patrolu leśnego brygady w Borach Tucholskich. Od połowy kwietnia 1946 roku pełnił funkcję zastępcy dowódcy oddziału kadrowego w odtwarzanej na Pomorzu brygadzie, a od początku maja 1946 r. – dowódcy 4. kadrowego szwadronu 5. Brygady Wileńskiej AK. Jego akcje cechował dynamizm, umiejętność panowania nad rozwojem sytuacji oraz zdolność podejmowania błyskawicznych decyzji. Dowodzony przez niego pododdział był zdecydowanie najruchliwszą jednostką wileńską na Pomorzu. Jako jedyny przemierzył kilkakrotnie Warmię i Mazury, znacząc swój szlak bojowy sukcesami. Szwadron dotrwał do amnestii 1947 r., kiedy uległ samorozwiązaniu.

Po demobilizacji pododdziału „Lufa” dołączył do działającej na Podlasiu 6. Brygady Wieleńskiej AK kpt. Władysława Łukasiuka „Młota”. Pozostawał oficerem bez przydziału w 3., a później 2. szwadronie.

Urlopowany z powodu śmiertelnej choroby ojca, został aresztowany w czasie drogi powrotnej z Lublina do oddziału, na stacji kolejowej w Siedlcach 23 czerwca 1948 r., zadenuncjowany przez agenta UBP. Po przewiezieniu pod siedzibę Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego podjął próbę ucieczki, podczas której został postrzelony przez funkcjonariuszy MO. Został umieszczony w Szpitalu Powiatowym w Siedlcach, gdzie przeszedł operację. Przez trzy dni odmawiał składania zeznań, celem ochrony pozostających w lesie członków oddziału.

1 lipca 1948 r. został przekazany do dyspozycji WUBP w Lublinie i umieszczony w więzieniu na Zamku w Lublinie. Przeszedł bardzo intensywne śledztwo. 24 lutego 1949 r. został skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Lublinie w trybie doraźnym na karę śmierci. Wyrok wykonano 14 marca 1949 r. w więzieniu na Zamku w Lublinie.

8 listopada 2007 r. został pośmiertnie odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Szczątki Henryka Wieliczki zostały odnalezione w kwietniu 2021 r. na Cmentarzu Rzymskokatolickim przy ul. Unickiej w Lublinie, w czasie prac prowadzonych przez zespół Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN pod nadzorem prokuratora Oddziałowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Lublinie.

Informację o jego identyfikacji podano do publicznej wiadomości w dniu 24 września 2021 r.

Ipn.gov.pl

29.06.2022 r.

Fot. Sławek Kasper (IPN)