Nawigacja

Warszawa: Szczątki trzech osób podjęte z Kwatery C na Powązkach Wojskowych

- Na terenie Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie, w miejscu uchodzącym za kwaterę powstańczą, odkryliśmy groby ofiar terroru komunistycznego. Powróciliśmy na to miejsce z naszym zespołem, aby wznowić poszukiwania rozpoczęte w 2019 roku. Naszym celem było odnalezienie szczątków trzech osób: dwóch mężczyzn i jednej kobiety. Z przeprowadzonych badań archiwalnych oraz wyników prac terenowych prowadzonych dwa lata temu wynika wysokie prawdopodobieństwo, iż odnajdziemy szczątki poszukiwanych osób – mówił. prof. Krzysztof Szwagrzyk, dyrektor Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN.

W dniach 17-28 maja br. zespół Biura przeprowadził prace poszukiwawcze na terenie Kwatery C Cmentarza Wojskowego na Powązkach. W poprzednim etapie (2019 r.) przeprowadzone prace pozwoliły ustalić sekwencję pochówków oraz zweryfikować ją z zachowaną ewidencją grobów w tej kwaterze. Ponowna analiza pozwoliła wytypować miejsca, w których mogą znajdować się szczątki Stanisława Stankiewicza, Stanisława Kopika i Antoniny Łomott.

Antonina Łomott, c. Kazimierza, ur. 1901 r. w Ostrowcu Kieleckim, żona Jana Łomotta, założyciela i kierownika Szkoły Podstawowej nr 1 w Dęblinie. Działaczka harcerska i żołnierz ZWZ i AK ps. „Mira”. W latach 1925-1939 była nauczycielką w Szkole Powszechnej nr 1 w Dęblinie. W czasie okupacji niemieckiej Jan Łomott już w listopadzie 1939 r złożył przysięgę i rozpoczął działalność konspiracyjną w strukturach ZWZ. Niedługo potem do struktur organizacji dołączyła Antonina. W latach 1940-1944 nadal oficjalnie pracowała jako nauczycielka w młodszych klasach a także prowadziła tajne nauczanie. Pod koniec października 1946 r. została aresztowana przez funkcjonariuszy Wydziału Informacji Zjednoczonej Szkoły Lotniczej WP w Dęblinie i osadzona w tamtejszym areszcie. W dniu 15.11.1946 r. została przewieziona do więzienia przy Głównym Zarządzie Informacji WP w Warszawie. Antonina Łomott miała być podejrzewana o udział w organizacji WiN. W nocy z 16 na 17 listopada 1946 r. miała popełnić samobójstwo. Ciało po przewiezieniu na sekcję do Zakładu Medycyny Sądowej UW nie zostało nigdy wydane rodzinie. Naczelna Prokuratura Wojskowa nie poinformowała także o jej pochówku w dniu 29.11.1946 r. na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie a dochodzenie w sprawie samobójstwa umorzyła. Pomimo poszukiwań prowadzonych przez krewnych w latach dziewięćdziesiątych ub. wieku nie udało się ustalić miejsca spoczynku szczątków Antoniny Łomott.

Stanisław Kopik „Zemsta”, ur. 21 lipca 1914 r. w Słomczynie koło Jeziornej (województwo Mazowieckie). W czasie Wojny Obronnej 1939 r. walczył w szeregach Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej płk Stefana Roweckiego. W bitwie pod Tomaszowem Mazowieckim został ranny w lewe ramię i dostał się do niemieckiej niewoli. Uciekł ze szpitala i powrócił do Garwolina gdzie związał się z konspiracją antyniemiecką. Wstąpił do ZWZ, a następnie do AK Obwodu Garwolińskiego noszącego kryptonim „Gołąb”. W 1941 r. został postrzelony przez Niemców na polach pod Garwolinem i zagrożony aresztowaniem zaczął się ukrywać. W lipcu 1944 r. wstąpił do Odrodzonego Wojska Polskiego i służył w 1. Samodzielnym Batalionie Chemicznym. Brał udział w walkach 1. Armii Wojska Polskiego na szlaku: Warszawa – Praga – Saska Kępa – Jabłonna – Nowy Dwór Mazowiecki, forsowanie Odry aż po Łabę. Po zakończeniu wojny z dniem 6 października 1945 r. objął funkcję szefa służby chemicznej w 43. Komendzie Odcinka Rajcza Wojsk Ochrony Pogranicza. W okresie pełnionej służby w Strażnicy WOP w Rycerce Górnej nawiązał kontakt z komendantem Oddziałów Leśnych NSZ kpt. Henrykiem Flame „Bartkiem”. W sierpniu 1946 r., w obawie przed aresztowaniem, zdezerterował ze Strażnicy. Awansowany przez Komendę VII. Okręgu Wojskowego NSZ na stopień porucznika zorganizował własny oddział leśny przyjmując pseudonim „Zemsta”. 14 września 1946 r. oddział leśny dowodzony przez por. „Zemstę” zajął 198. Strażnicę WOP w Rycerce Górnej, wówczas do oddziału dołączyło pięciu podoficerów i żołnierzy WOP. Oddział leśny por. Kopika „Zemsty” przetrwał do wiosny 1947 r. W marcu 1947 r. w kościele pw. Św. Bartłomieja w Lipowej por. Kopik poślubił Danutę Ryłko ps. „Jagódka”. 15 maja 1947 r. w Lipowej doszło do ostatniego starcia z udziałem oddziału por. "Zemsty". Po tym terminie por. Kopik z żoną wyjechali do Warszawy. W stolicy por. Kopik zorganizował grupę zbrojną. 17 czerwca 1948 r. por. Kopik został zdekonspirowany przez byłego podkomendnego, agenta UBP, Józefa Pydycha „Wiewióra” i zatrzymany na ulicy w Warszawie przez funkcjonariuszy bezpieki. Prawdopodobnie z 17 na 18 czerwca 1948 r. został zamordowany przez funkcjonariuszy UBP wypchnięty przez okno z drugiego piętra gmachu Urzędu Miejskiego. Ciało por. Kopika zostało przekazane do Zakładu Medycyny Sądowej przy ul. Oczki 1 w Warszawie.

Stanisław Stankiewicz „Sosniak”, ur. 15 listopada 1903 r. w Wólce Profeckiej k/ Puław. W czasie okupacji niemieckiej był leśniczym w leśnictwie Głodno. Był wówczas żołnierzem Armii Krajowej. Wraz z żoną Barbarą udzielali schronienia Żydom, za co pośmiertnie zostali odznaczeni medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. Po wkroczeniu Sowietów, na skutej donosów miejscowych komunistów, był inwigilowany. Aby ratować się przed wywózką wyjechał w Lubelskie i podjął pracę jako leśniczy. W sierpniu 1947 r. został napadnięty i postrzelony w czasie ucieczki. Jak się potem okazało napadu i porwania dokonali funkcjonariusze WUBP w Warszawie. Został zamordowany prawdopodobnie 12 sierpnia 1947 r. w czasie śledztwa. Dla upozorowania samobójstwa został wyrzucony z okna trzeciego piętra WUBP przy ul. Sierakowskiego w Warszawie.

W wyniku przeprowadzonych prac podjęto szczątki trzech osób, których wstępna ocena antropologiczna wskazuje, iż mogą należeć do poszukiwanych. Zostaną one poddane próbie identyfikacji genetycznej, aby uzyskać potwierdzenie ich tożsamości.

BPiI
31.05.2021

 

 

do góry